सम्बन्धविच्छेद भनेको श्रीमान श्रीमती बिचको बैवाहिक नाता सम्बन्धबाट दायीत्व रहित तवरले अलग हुने कानुनी आधार हो । यसलाई प्राचिन  समयमा पारपाचुके, छोडपत्र, भनिन्थ्यो भने परिस्कृत रुपमा सम्बन्ध बिच्छेद भन्ने गरिन्छ । यसलाई अंग्रेजिमा Divorce भनिन्छ भने नेपालमा पनि डिभोर्स भन्नेशब्द नै बढी प्रचलनमा रहेको पाईन्छ , नेपालमा सम्बन्ध बिच्छेदको अभ्यास प्रचिन समय देखि नै चलन चल्तीमा रहेको पाईन्छ

 किनकी प्रचिन समयका नेपालीहरुले धर्ममा विस्वास राख्ने भए पनि बि.सं. १९१० को मुलुकी ऐनमा पनि यस सम्बन्धी ब्यवस्था रहेको र समय सापेक्ष परिष्कृत गरिएको नया मुलुकी ऐन २०२० मा पनि सम्बन्ध बिच्छेद सम्बन्धी ब्यवस्था सुधार गरी लागु गरिएको थियो । नेपालको कानुनी ब्यवस्थालाई नियाल्दा महिला र पुरुषले स्वतन्त्रताको अधिकारको अभ्यास गर्न पाएको भन्ने तथ्य सजिलै अनुमान गर्न सकिन्छ, किनकी सम्बन्ध बिच्छेद गर्नु भनेको आफ्नो स्वतन्त्रताको अभ्यास गर्नु पनि हो । सम्बन्ध बिच्छेद गर्दा श्रीमान वा श्रीमतीको सामाजिक, मानसिक तथा शारीरिक अवस्था माथि आई पर्ने आकस्मीक समस्याबाट बच्न सकिन्छ । त्यसै गरी श्रीमान श्रीमती बिचको पारिवारिक द्वन्द तथा तनावबाट मुक्ती पाई स्वतन्त्र जीवन यापन गर्न सहज वातावरण बनाउन सहयोग गर्दछ ।

सम्बन्ध विच्छेद नेपालको कानुनी ब्यवस्था र प्रक्रियामा विशेष गरी व्यवस्थित गरिएको छ। नेपालमा सम्बन्ध विच्छेद वा तलाकको कानुन र कानुनी प्रक्रिया कानूनको संघीय संविधान, संघीय कानून, र संघीय संघीय न्यायिक संरचना नियमावली ले व्यवस्था गरिएको छ।सम्बन्ध विच्छेदको मूल आधार प्रेम वा विवाहको बाध्यतामा सम्झौता गरिएको नभए पनि, विभिन्न कानूनी प्रक्रिया अनुसार सम्बन्ध विच्छेद गर्न सकिन्छ। यसले विवाह तथा सम्बन्ध विच्छेद गर्ने व्यक्तिहरूलाई आफ्नो अधिकार र कर्तव्यमा पूर्णता प्राप्त गराउँछ।कानूनी प्रक्रियाले सम्बन्ध विच्छेद वा तलाकको कारण, प्रक्रिया, र नियमहरूको स्पष्टता र स्थायित्व सुनिश्चित गर्दछ। कानूनले सम्बन्ध विच्छेद वा तलाकको निर्णय गर्दा पारिवारिक र सामाजिक परिस्थितिहरूलाई पनि ध्यानमा राख्छ।

सामान्यतया, नेपालमा सम्बन्ध विच्छेद वा तलाकको कानूनी प्रक्रिया तथा शर्तहरू अत्यन्त संवेदनशीलताका साथ संरचना गरिएको छ। यसले सम्बन्ध विच्छेद गर्ने व्यक्तिहरूको अधिकारहरूको संरक्षण गर्दछ र विच्छेदका प्रक्रियामा न्यायिक निष्पक्षता र तार्किकता बनाउँछ।कुनै पनि व्यक्ति सम्बन्ध विच्छेद वा तलाकको लागि नेपालको कानूनी प्रक्रियामा विवाद वा समस्यामा परेमा, उनलाई नेपालका कानूनी निकायहरू र न्यायिक संस्थाहरूको सहायता प्राप्त गर्न सिफारिस गरिन्छ।